دلایل نابرابری آموزشی در کنکور ۹۸
با اعلام نتایج کنکور ۹۸، مشخص شد که یک میلیون و ۱۱۸ هزار و ۷۹۳ داوطلب در کنکور امسال شرکت کردند که از این میان، درصد بالایی از داوطلبانی که موفق به کسب رتبه‌های برتر شدند از میان مدرسه‌های خاص بودند. در واقع بیش از ۷۰ درصد رتبه‌های برتر در کنکور مربوط به مدرسه‌های سمپاد، شاهد، هیات امنایی، نمونه دولتی و مدرسه‌های غیر دولتی هستند و مدارس غیرانتفاعی و دولتی تنها ۱۳ تا ۱۴ درصد در این آمار سهم داشتند که نشان از نابرابری آموزشی در کنکور ۹۸ و در نگاه گسترده‌تر نشان دهنده بی‌عدالتی آموزشی در سطح مناطق و مدارس مختلف کشور است.
به علاوه این نابرابری در استان‌های مختلف هم وجود داشته است که به عبارت دیگر ۸۰ درصد قبول شدگانی که مجاز به انتخاب رشته شده‌اند در ۵ یا ۶ استان از کشورمان متمرکز بودند. در این رقابت کشوری استان یزد رتبه یک را در میان آنها داشته و مابقی استان‌ها سهمی بسیار اندک یا اصلا سهمی نداشته‌اند که البته دور از باور نیست که استان‌های کمتر توسعه یافته و محروم جزو این دسته قرار داشته باشند.
در اینجا جای سوال وجود دارد که پس جایگاه دیگر مدارسی چون مدرسه‌های دولتی و سایر استان‌ها در کنکور ۹۸ کجاست؟
در سال‌های اخیر شاهد کاهش تعداد قبول شدگان کنکور از استان‌های مختلف بوده‌ایم و همچنین دیده شده که قبولی از مدرسه‌های دولتی و غیرانتفاعی به میزان زیادی کاسته شده است که این تعداد هر سال نیز کمتر از سال پیش می‌شود. این نتایج همگی هشدارهایی را متذکر هستند که در ابتدا عدم وجود مدارس کافی و مجهز در تمامی استان‌ها و سپس کیفیت پایین آموزش در مدرسه‌های دولتی را نشان می‌دهد.
البته درست یا غلط بودن شیوه برگزاری کنکور و ضعف‌های سیستم آموزشی نیز در این موضوع دخیل خواهند بود اما در وهله اول چیزی که در یک رقابت باید رعایت شود برابری شرایط آموزشی است که کشور ما در آن بسیار ضعیف است.
دلایل کاهش آمار سهم قبول شدگان در کنکور
خصوصی سازی بخش‌ها و سازمان‌ها در کشورهای بسیاری اجرا می‌شود اما چیزی که جالب توجه است در اکثر کشورهای پیشرفته، بخش آموزشی کاملا دولتی است چرا که فرزندان یک سرزمین می‌بایست از حقوقی برابر در آموزش برخوردار باشند.
با افزایش تعداد مدارس خصوصی دیگر عدالتی در کسب آموزش دیده نمی‌شود چرا که با وجود بودجه و امکاناتی که این مدرسه‌ها دارند تنها افراد خاصی که از نظر مالی توانایی کافی را داشته باشند می‌توانند فرزندان خود را در این مدارس ثبت نام کنند و این نابرابری منتج به نتایج تاسف باری چون نتایج کنکور امسال می‌شود.
طبیعی است که مدارسی با داشتن بودجه کافی، تجهیزات آموزشی بهتری داشته و همچنین معلمان و مربیانی خبره و حرفه‌ای را در اختیار خواهند داشت. همه این موارد در کنار یکدیگر سبب شده تا دانش آموزان این مدرسه‌ها جایگاه بالاتری در آموزش و پرورش کشور داشته باشند و در نهایت نیز به موفق دست پیدا کنند.
دلیل دیگر، عدم وجود مدارس کافی و مجهز در تمامی مناطق کشور است. اگر دنبال کننده خبرهای برین باشید خواهید دید که استان‌های بسیاری در کشورمان همچون استان سیستان و بلوچستان، چهار محال و بختیاری، خوزستان، آذربایجان غربی و … هستند که با کمبود مدرسه و یا نبود مدرسه با حداقل امکانات کافی مواجه‌اند. همین موضوع سبب می‌شود تا دانش‌آموزان این مناطق نتوانند به درستی تحصیل خود را ادامه دهند به همین خاطر اغلب در این استان‌ها با کودکان و نوجوانانی رو به رو هستیم که به دلیل شرایط نامساعد از تحصیل انصراف می‌دهند.
در آمارهایی چون کنکور ضعف این مناطق در تحصیل به خوبی نمایان می‌شود تا جایی که همانطور که در ابتدا نیز اشاره شد شرکت کنندگان این آزمون سرنوشت ساز تنها مربوط به ۵ یا ۶ استان کشور هستند که استان‌های بزرگ‌تر و پیشرفته‌تر چون تهران، اصفهان، یزد، آذربایجان شرقی یا فارس در این دسته قرار می‌گیرند و مابقی در این رقابت بی‌نصیب مانده‌اند.
چطور به توازن و برابری تحصیلی در جامعه کمک کنیم؟
نهادهای چون خیریه برین همه با هدف برقراری عدالت تشکیل شدند تا افرادی که تمکن مالی ندارند هم بتوانند کمی آسان‌تر از گذشته به زندگی خود ادامه داده و کودکانشان نیز در جامعه رشد پیدا کنند.
مدرسه سازی که رکن اساسی این نهاد خیریه است به بهبود این شرایط و برقراری برابری تحصیلی کمک شایانی خواهد کرد. بررسی و شناسایی روستاها و مناطقی که از داشتن مدرسه محروم هستند و یا دارای مدرسه‌ای اندک یا قدیمی‌اند بخشی از فعالیت‌های برین است اما فعالیت بسیار مهم در این نهاد ساخت مدرسه است که بدون همیاری خیرین مدرسه ساز و نیکوکاران میسر نخواهد بود.
بدون شک داشتن سهمی در این کار نیک، پاداشی ماندگار به جای خواهد گذاشت و از سویی دیگر به ارتقا جامعه و برابری تحصیلی فرزندانی که جزئی مهم و سرنوشت ساز در این سرزمین هستند کمک والایی خواهد شد.
